Δεν ξέρουμε τί ακριβώς είχε στο μυαλό του ο Μάνος Χατζιδάκις όταν έγραφε τον «Υμηττό» και η Νάνα Μούσχουρη τραγουδούσε για “κάποιο μυστικό”, αλλά ανεβαίνοντας σε ένα από τα ψηλότερα βουνά του λεκανοπεδίου έχουμε την αίσθηση ότι ανακαλύπτουμε ένα ένα τα μυστικά της αττικής γης.
Γιατί, καλά κρυμμένο, πάνω από τη βουή της λεωφόρου Κατεχάκη και της γεμάτης ζωή Πανεπιστημιούπολης, βρίσκεται ένα δάσος γεμάτο πηγές, μονοπάτια για περιπατητές και ποδηλάτες, και πολλά είδη φυτών – συγκεκριμένα 601, μεταξύ των οποίων κάποια σπάνια, ενώ έχουν καταγραφεί περισσότερα από 100 είδη πουλιών και ζώων (ανάμεσά τους αλεπούδες και λαγοί). Και φανταστείτε ότι δεν πρόκειται για ένα φυσικό δάσος αλλά για ένα δημιούργημα της Φιλοδασικής Ένωσης Αθηνών!
Και εξηγούμαστε. Όλα ξεκίνησαν μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, όταν ο Υμηττός βέθηκε αποψιλωμένος από τους κατακτητές αλλά και τους κατοίκους που έκοβαν τα δέντρα για να ζεσταθούν. Τότε, η Καίτη Αργυροπούλου, σύζυγος διπλωμάτη, επιστρέφοντας από τη Μέση Ανατολή επισκέπτεται τη Μονή Καισαριανής που ήταν σε εγκατάλειψη, και διαπιστώνει την ολοκληρωτική καταστροφή του βουνού. Αποφασίζει, λοιπόν, να αναστηλώσει το μοναστήρι και να αναδασώσει τον Υμηττό, προσπάθεια στην οποία συνέδραμαν πολλοί σύλλογοι και σωματεία.
Αλλά, αρκετά με την ιστορική αναδρομή. Ώρα για βόλτα. Συμβουλή μας είναι να ξεκινήσετε την περιήγηση από τη Μονή Καισαριανής, καθώς είναι κάτι σαν την “καρδιά” του δάσους. Το μοναστηριακό συγκρότημα, που υπάγεται στην εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων και είναι επισκέψιμο με εισιτήριο, περιβάλλεται από ψηλό περίβολο και έχει δύο πύλες, ανατολικά και δυτικά.
Από τη βυζαντινή περίοδο διατηρούνται το καθολικό, που είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου, και ο λουτρώνας (τέλη 11ου-αρχές 12ου αι), ενώ η παλαιότερη σωζόμενη τοιχογραφία με τη μορφή της Θεοτόκου Δεομένης (14ος αι) βρίσκεται εξωτερικά του καθολικού και είναι ορατή από το παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου που προστέθηκε αργότερα.
Αν σας δοθεί η ευκαιρία, επισκεφθείτε τη Μονή τη Μεγάλη Παρασκευή. Εμείς είχαμε την τύχη να ζήσουμε μια ξεχωριστή εμπειρία, καθώς η περιφορά του Επιταφίου γίνεται με το φως της ημέρας – στις 2 το μεσημέρι – μέσα σε ένα δάσος από καταπράσινα πεύκα, πανύψηλα κυπαρίσσια και επιβλητικά πλατάνια, με συντροφιά το κελάηδισμα των πουλιών.
Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στον προαύλιο χώρο, ενώ συγκινησιακά φορτισμένη είναι η στιγμή που ακούγονται τα Εγκώμια από χορωδία παιδιών.
Απέναντι από τη δυτική πύλη ακολουθούμε το βοτανικό μονοπάτι με τις μικρές χειροποίητες ταμπέλες που μας ενημερώνουν για τα δεκάδες γνωστά και άγνωστα είδη χλωρίδας που συναντάμε στην πορεία μας.
Πρώτη στάση κάνουμε στο μνημείο πεσόντων που στήθηκε για να τιμήσει όσους θυσιάστηκαν για την πατρίδα στις 16 Ιουνίου 1944.
Συνεχίζουμε και στη διχάλα παίρνουμε το αριστερό σκέλος και μετά από λίγα λεπτά φτάνουμε στο ξωκλήσι της Ανάληψης. Χτισμένο μέσα σε σπήλαιο, είναι γεμάτο με εικόνες που έχουν φέρει πιστοί, ενώ μπροστά του θα ξαποστάσετε στον πελώριο πλάτανο με θέα τη στέρνα με τα ψαράκια.
Παίρνοντας και πάλι το ανηφορικό μονοπάτι και αφού περάσουμε και δεύτερη δεξαμενή με το νερό από την Πηγή της Ανάληψης, ακολουθούμε τις πινακίδες που μας δείχνουν τον δρόμο προς τον λόφο των Ταξιαρχών.
Πρόκειται για ένα εύκολο μονοπάτι που μας οδηγεί στο «μπαλκόνι του Υμηττού». Χωρίς υπερβολές, αν ο καιρός είναι καλός και ο ουρανός καθαρός, από δω θα βγάλετε τις καλύτερες φωτογραφίες με φόντο την Αθήνα. Πραγματικές καρτ ποστάλ.
Από την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό μέχρι τον Πειραιά και τη Δραπετσώνα, όλο το λεκανοπέδιο είναι στα πόδια σας! Κι αν κουραστήκατε, έχει και πέτρινα παγκάκια για χαλάρωση και σνακ, με σκιά κιόλας για όσους θέλουν να αράξουν.
Για να μην ξεχνιόμαστε, όμως, το σημείο δεν ξεχωρίζει μόνο για την εκπληκτική θέα, αλλά έχει και ιστορική σημασία μιας και υπήρξε το πρώτο χριστιανικό κέντρο, πριν τη Μονή Καισαριανής, γι’ αυτό υπάρχουν ερείπια διαφόρων ναών. Συγκεκριμένα, σώζεται ο ναός του Αγίου Μάρκου Φραγκομονάστηρου και ο κοιμητήριος ναός των Ταξιαρχών (17ος αι.).
Ξεκούραστοι παίρνουμε το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει μέσα από τον ελαιώνα και πάλι στη Μονή Καισαριανής – σας είπαμε, άλλωστε, ότι εκεί χτυπάει η καρδιά του αισθητικού δάσους! Ανεβαίνοντας τα λιγοστά σκαλοπάτια, φτάνουμε στην ανατολική της πλευρά με την Πηγή του Κριού ή Κοτς Μπασί, ονομασία που οφείλεται στην αρχαϊκή υδρορροή. Απέναντι από το πλάτωμα με τον τεράστιο πλάτανο θα βρείτε το φυτώριο της Φιλοδασικής Ένωσης, από όπου μπορείτε να αγοράσετε φυτά της ελληνικής χλωρίδας, αρωματικά, φαρμακευτικά, καλλωπιστικά κλπ.
Όπως πληροφορούμαστε, ο βασικός σκοπός του Βοτανικού Κήπου είναι εκπαιδευτικός, καθώς παρουσιάζει στον επισκέπτη όσο το δυνατόν περισσότερα είδη της άγριας χλωρίδας της Ελλάδας, ενώ γίνεται προσπάθεια να διασωθούν είδη που απειλούνται με εξαφάνιση.
Τα παιδιά διαμαρτύρονται λόγω της ζέστης. Ε, εδώ που τα λέμε, 33 βαθμοί Κελσίου τις πρώτες μέρες του Μάη δεν είναι και ό,τι πιο συνηθισμένο. Ήρθε, λοιπόν, η ώρα για μια στάση στην Καλοπούλα, το αναψυκτήριο δηλαδή του δάσους, μια πραγματική όαση σε μια καταπράσινη χαράδρα, μόλις 850 μέτρα μετά τη Μονή Καισαριανής.
Στο δημοτικό αναψυκτήριο θα βρείτε τραπέζια για πικ νικ, μια λιμνούλα με χρυσόψαρα και χελώνες με νερό από την πηγή Καλοπούλας, πλατάνια, κυπαρίσσια και αρκετή δροσιά. Διάσπαρτες οικογένειες με καλάθια του πικ νικ, ζευγαράκια αγκαλιασμένα σε αιώρες στη σκιά των πεύκων, πιτσιρίκια που ταΐζουν τα ψάρια. Η απόλυτη χαλάρωση…
Αν μετά από όλα αυτά, έχετε ακόμη κουράγιο, ανηφορίστε – με το αυτοκίνητό σας για να αποφύγετε τυχόν γκρίνιες – μέχρι τον ερειπωμένο τετράγωνο πύργο της Ανθούσας αλλά και τη Μονή Αστερίου σε υψόμετρο 545 μέτρων, με θέα το λεκανοπέδιο της Αττικής. Είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Πετράκη με υπερυψωμένο περίβολο και όμορφο εξωτερικό χώρο, ιδανικό για να ξαποστάσετε. Πιο πάνω είναι μόνο οι κεραίες και τα ραντάρ. Ε, ελπίζουμε να χορτάσατε βόλτες…
Εμείς, πάντως, μαζί με τη Γιωργία, τον Στέλιο, την Ειρήνη και την Ελένη, ανανεώνουμε το ραντεβού μας στο δάσος Καισαριανής, αυτή τη φορά με ποδήλατα όπως μας ζήτησαν ο Βαγγέλης κι η Μαριλή.