410 σκαλοπάτια, δηλαδή περίπου είκοσι λεπτά ανόδου, θα χρειαστείτε για να φτάσετε στο μνημείο Ζαλόγγου που έχει στηθεί στην απόκρημνη κορυφή Στεφάνι, προς τιμήν των Σουλιωτισσών που, για να αποφύγουν την αιχμαλωσία από τους Τούρκους, προτίμησαν τον θάνατο. Μην το σκεφτείτε όμως. Απλά οπλιστείτε με δύναμη, ανεβείτε και δεν θα το μετανιώσετε.
Η ιστορία έγραψε ότι τον Δεκέμβριο του 1803 δεκάδες ηρωικές Σουλιώτισσες (ο αριθμός διαφέρει στις αφηγήσεις, αν και συνήθως μιλούν για 63 γυναίκες) έπεσαν από τον γκρεμό μαζί με τα παιδιά τους, όταν το Σούλι, μετά από σκληρό αγώνα, υπέκυψε στον Αλή Πασά και οι κάτοικοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους.
Οι Σουλιώτες χωρίστηκαν σε ομάδες, μία εκ των οποίων παγιδεύτηκε πάνω από το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου (από εκεί ξεκινούν και τα σκαλοπάτια για να φτάσετε στο μνημείο). Κάποιοι κατάφεραν να διαφύγουν, ωστόσο μία ομαδα γυναικών και παιδιών προτίμησε να πέσει από τον γκρεμό παρά να παραδοθεί. Κάπως ετσι, γράφτηκαν στην ιστορία ως υπέρτατο σύμβολο ελευθερίας.
Όταν φτάσετε στο μνημείο σε υψόμετρο 700 μ., θα δείτε έξι γυναικείες μορφές (καθαρά διακρίνονται οι τεσσερις) πιασμένες χέρι χέρι και οσο πλησιάζετε αυτές γιγαντώνονται μέχρι το σημείο που η πρώτη ακουμπά σχεδόν στην άκρη του γκρεμού, οπότε εκεί όλες αποκτούν πραγματικά διαστάσεις ηρωίδων. Εκεί, απλά σταθείτε και θαυμάστε τη θέα προς την καταπράσινη Καμαρίνα και την αρχαία Κασσώπη, μέχρι τα σμαραγδένια νερά του Ιονίου. Αυτό που νιώσαμε εμείς, πάντως, ήταν μια παράξενη αίσθηση ελευθερίας…
Tip: Το μνημείο, που δεσπόζει εκεί από το 1961, είναι έργο του γλύπτη Γεωργίου Ζογγολόπουλου και του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού και για την κατασκευή του απαιτήθηκαν 4.300 ασβεστολιθικοί όγκοι!
Σεπτέμβριος 2002