Καλοκαίρι του 2002 και η Ουκρανία μετρούσε μόλις 11 χρόνια ανεξαρτησίας. Ήταν η εποχή που η χώρα απείχε πολύ από το να χαρακτηριστεί τουριστικός προορισμός, καθώς ακροβατούσε ανάμεσα στον δυτικό τρόπο ζωής και το σοβιετικό της παρελθόν.
Η τύχη όμως τα έφερε έτσι που έγινε από τις πρώτες χώρες του εξωτερικού που επισκεφθήκαμε λόγω συγγενικού προσώπου που βρέθηκε να εργάζεται στην ελληνική πρεσβεία. Ας είναι καλά το ανήσυχο πνεύμα της νονάς Σούλας που μας έφερε μαζί με τη μαμά Αγάπη σ’αυτό το ταξίδι – πραγματική αποκάλυψη…
Όποιος βρεθεί στο Κίεβο, λοιπόν, γρήγορα καταλαβαίνει ότι η καρδιά της πόλης χτυπάει στην πλατεία Ανεξαρτησίας, γνωστή στο παρελθόν με πολλά άλλα ονόματα ή απλά ως Μαϊντάν (πλατεία). Πρόκειται για την κεντρική πλατεία του Κιέβου, στην οποία δεσπόζει το μνημείο της Ανεξαρτησίας, μια στήλη ύψους 61 μέτρων που στήθηκε για να θυμίζει την ανεξαρτητοποίηση της πόλης από τη Σοβιετική Ένωση. Στην κορυφή του στέκεται μια γυναικεία φιγούρα με φτερά αγγέλου – σύμβολο ελευθερίας.
Πολυσύχναστη η κεντρική πλατεία του Κιέβου, αποτελεί σημείο συνάντησης των κατοίκων της πρωτεύουσας αλλά και των επισκεπτών. Το βράδυ δίνουν ζωή τα σιντριβάνια, καθώς τα χρωματιστά τους νερά χορεύουν στον ρυθμό της μουσικής, ενώ τη μέρα μπορείτε να φωτογραφηθείτε σε κάποιο από τα πολλά μνημεία που την κοσμούν (το μνημείο Ιδρυτών του Κιέβου, την πύλη Lach, το μνημείο Πιέτρο Στόλιπι κ.α.) ή ακόμα και να σταθείτε να σας κάνει το πορτραίτο κάποιος πλανόδιος ζωγράφος. Εξαιρετική εμπειρία ομολογουμένως, με κάτι από παριζιάνικη κουλτούρα.
Μουσικοί του δρόμου και μικροπωλητές συμπληρώνουν το σκηνικό της πλατείας και αν βρείτε τα σκούρα λόγω καιρού, μη διστάσετε να μπείτε στο υπόγειο εμπορικό κέντρο Γκλόμπους.
Ωραία ως εδώ, αλλά πώς συνεχίζεις την εξερεύνηση σε μια άγνωστη πόλη, στην οποία μάλιστα εκείνη την εποχή μετά βίας έβρισκες άνθρωπο να μιλάει αγγλικά; Εύκολα, είναι η απάντηση, καθώς όπου και να κοιτάξεις γύρω σου βλέπεις χρυσούς τρούλους και μεγαλοπρεπείς εκκλησίες.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, να κάνουμε πρώτη στάση στην Αγία Σοφία, ή αλλιώς ένα από τα “επτά θαύματα της Ουκρανίας”. Πρόκειται για την εκκλησία με τους 13 πράσινους και χρυσούς τρούλους που θεμελιώθηκε τον 11ο αιώνα και έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.
Μας πέρασε από το μυαλό και τελικά αναζητώντας πληροφορίες, καταλάβαμε ότι είχαμε δίκιο: το όνομα της εκκλησίας προέρχεται από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, αν και από αρχιτεκτονικής πλευράς οι δύο ναοί δεν έχουν καμία σχέση, γιατί αυτός εδώ ακολουθεί το πρώιμο ρωσικό στυλ.
Πρόκειται για την παλαιότερη εκκλησία της πόλης με ιστορία χιλίων ετών, όμως από το 1934 λειτουργεί ως κρατικό μουσείο. Μάλιστα, στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν ψηφιδωτά και αγιογραφίες γραμμένα στα Ελληνικά.
Απέναντι – όχι σε μεγάλη απόσταση από την Αγία Σοφία – κοντά στις όχθες του Δνείπερου, διακρίνεται η Μονή Αγίου Μιχαήλ με τους χρυσούς τρούλους. Το μοναστήρι αρχικά χτίστηκε τον 12ο αιώνα. Το εξωτερικό του ξαναχτίστηκε σε ουκρανικό μπαρόκ ρυθμό τον 18ο αιώνα, ενώ ο αρχικός καθεδρικός κατεδαφίστηκε από τις Σοβιετικές αρχές τη δεκαετία του ’30, αλλά ανακατασκευάστηκε και άνοιξε εκ νέου το 1999. Από ‘δω μπορείτε εύκολα να επισκεφθείτε την εμπορική γειτονιά, Ποντιλ.
Λίγα λεπτά περπάτημα σάς φέρνουν στον καθεδρικό του Αγίου Ανδρέα, από τα αριστουργήματα της μπαρόκ αρχιτεκτονικής. Είναι χαρακτηριστικοί οι τιρκουάζ τρούλοι του που διακρίνονται από απόσταση, καθώς ο επισκέπτης ανεβαίνει τον απότομο λόφο.
Την οικοδόμησή του είχε παραγγείλει η αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Ρωσίας, κι ήταν αυτή που τον αφιέρωσε στον Απόστολο Ανδρέα ο οποίος, σύμφωνα με την ιστορία, επισκέφθηκε την περιοχή του Κιέβου και προφήτευσε ότι θα γινόταν η κοιτίδα του χριστιανισμού στα σλαβικά εδάφη.
Τη δεύτερη μέρα του ταξιδιού την αφιερώσαμε ολόκληρη στη Λαύρα των σπηλαίων, ένα συγκρότημα μοναστηριών που έχει ανακηρυχθεί και αυτό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO. Είναι χτισμένο σε ένα ύψωμα στη δεξιά όχθη του Δνείπερου, ενώ από τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών καταλάβαμε ότι αποτελεί ίσως το νούμερο ένα τουριστικό αξιοθέατο του Κιέβου. Το μοναστικό συγκρότημα θεωρείται από το 1996 εθνικό, ιστορικό και πολιτιστικό μνημείο, ενώ σε ψηφοφορία το 2007, ανακηρύχθηκε ένα από τα Εφτά Θαύματα της Ουκρανίας.
Όλα ξεκίνησαν όταν ο ερημίτης Αντώνιος, αφότου ασκήτευσε στη Μονή Εσφιγμένου στο Άγιο Όρος, εγκαταστάθηκε το 1013 στις βαραγγικές σπηλιές, στις όχθες του Δνείπερου. Μαζί με τον μοναχό Θεοδόσιο, ίδρυσε το 1051 ένα ορθόδοξο μοναστήρι και τους επόμενους αιώνες αναπτύχθηκε ως ένα από τα κύρια των Ρως του Κιέβου. Το 1688 δόθηκε στο μοναστήρι ο τιμητικός τίτλος Λαύρα που φέρουν λίγα μοναστήρια του πατριαρχείου της Ρωσίας.
Στο σύμπλεγμα αυτό εκκλησιών και κτηρίων μπαίνει κανείς με εισιτήριο του οποίου η τιμή κυμαίνεται ανάλογα με το τι θέλει να δει. Αν φτάσετε ως εδώ, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τις στοές όπου υπάρχουν πάνω από 120 λείψανα αγίων, έχοντας βέβαια πάντα υπόψη ότι θα χρειαστείτε τουλάχιστον δύο ώρες για να τις εξερευνήσετε.
Εμείς, πάντως, εντυπωσιαστήκαμε από τα εκθέματα στο Μουσείο Μικρομινιατούρας, ένα από τα τέσσερα που υπάρχουν στον κόσμο. Ακόμα θυμόμαστε εκείνο το τριαντάφυλλο που είναι σμιλεμένο μέσα σε μια ανθρώπινη τρίχα, ενώ μπορείτε να δείτε ένα σετ σκακιού, μικρότερο από το κεφάλι της καρφίτσας, πάνω στο οποίο κάθεται το έργο τέχνης.
Η φωτογράφιση δεν επιτρέπεται. Αλλά τί να την κάνετε την κάμερα κιόλας; Αφού ακομα κι εμείς μέσα από μικροσκόπιο θαυμάσαμε αυτά τα λιλιπούτεια αλλά τόσο μοναδικά έργα τέχνης!
Και η Αγία Λαύρα όμως παρουσιάζει ελληνικό ενδιαφέρον, καθώς στον προαύλιο χώρο της βρίσκεται ο τάφος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, πατέρα του Δημήτριου και του Αλεξάνδρου. Αρχικά είχε ταφεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία καταστράφηκε το 1934. Το μνημείο το φιλοτέχνησε ο Ρώσος γλύπτης Στεπάν Πίμενοβ το 1818, ωστόσο καταστράφηκε το 1941. Όταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 βρέθηκαν ξεχωριστά κομμάτια του τάφου, άρχισε και η αναστήλωσή του.
Την τρίτη μέρα του ταξιδιού σκεφτήκαμε ότι, εκτός από τα θρησκευτικά αξιοθέατα, θα’πρεπε να πάρουμε μια γεύση και από την παλιά βασιλική αίγλη της χώρας. Και κατευθυνθήκαμε προς το παλάτι Μαριίνσκι. Χτίστηκε από την αυτοκράτειρα Ελισάβετ, κόρη του Μεγάλου Πέτρου, που επέλεξε την περιοχή για να αποκτήσει μια έπαυλη, όπου θα διέμενε η βασιλική οικογένεια όταν θα βρισκόταν στην πόλη.
Πέντε χρόνια χρειάστηκαν για την ανέγερσή του (από το 1750 έως το 1755) σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Bartolomeo Rastrelli. Δυστυχώς, το κτήριο δεν είναι επισκέψιμο, καθώς αποτελεί προεδρική κατοικία, αλλά κρίνοντας από την εξωτερική του όψη, μπορούμε να φανταστούμε πόσο εντυπωσιακό θα είναι και το εσωτερικό του. Ενώ και οι κήποι του τραβούν την προσοχή με τις ρομαντικές γωνιές που μοσχομυρίζουν από τις τριανταφυλλιές.
Φεύγοντας από το παλάτι, κινηθήκαμε παράλληλα με το ποτάμι και φτάσαμε μέχρι το πάρκο Khreshchaty. Εδώ στέκει από το 1982 η Αψίδα της Φιλίας των λαών, απομεινάρι της κομμουνιστικής περιόδου. Κάτω από την αψίδα, που έχει σχήμα ουράνιου τόξου, στέκουν ένας Ρώσος και ένας Ουκρανός εργάτης οι οποίοι κρατούν το σοβιετικό μετάλλιο φιλίας. Ένα έργο – σύμβολο της φιλίας των δύο λαών που πλέον αποτελεί τραγική ειρωνεία.
Το σημείο, πάντως, είναι ιδανικό αν ψάχνετε πού θα απολαύσετε ρομαντικό ηλιοβασίλεμα με την παρέα σας με θέα τον Δνείπερο.
Την τέταρτη μέρα ξεκινήσαμε για το Κόκκινο Πανεπιστήμιο, όνομα και πράμα. Βρίσκεται απέναντι απο το Shevchenko park. Τόσο το πάρκο όσο και το πανεπιστήμιο έχουν πάρει το όνομά τους από τον Ουκρανό ποιητή Taras Shevchenko. Οι τοίχοι του κτηρίου είναι βαμμένοι κόκκινοι, ενώ οι δύο άκρες των κιόνων έχουν μαύρο χρώμα, ακολουθώντας τις αποχρώσεις του συμβόλου που είχε το Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου, μιας και το πανεπιστήμιο έφερε κάποτε το όνομα του συγκεκριμένου τάγματος.
Ακριβώς πίσω από το κτήριο, το πανεπιστήμιο έχει φτιάξει τους δικούς του βοτανικούς κήπους με 8.000 είδη φυτών, ανάμεσά τους και 143 που έχουν καταγραφεί ως σπάνια. Οι κήποι είναι διάσημοι για τα εξωτικά φυτά που διαθέτουν, καθώς εδώ θα βρείτε τη μεγαλύτερη συλλογή παχύφυτων σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Αφού πήραμε τις απαραίτητες ανάσες κάνοντας βόλτα στους κήπους του πανεπιστημίου, συνεχίσαμε την περιήγηση στη διάσημη Όπερα του Κιέβου που επίσης φέρει το όνομα του Ουκρανού ποιητή Shevchenko. Είναι η μεγαλύτερη και η τρίτη παλαιότερη όπερα της χώρας και θα τη βρείτε στην οδό Volodymyrska, στον δρόμο προς την Αγία Σοφία.
Το κτήριο χτίστηκε τον 19ο αιώνα πάνω σε σχέδια του γερμανικής και ρωσικής καταγωγής αρχιτέκτονα Victor Shreter. Η εξωτερική του όψη εχει νεο-αναγεννησιακό ρυθμό, ενώ η εσωτερική διακόσμηση είναι κλασικού στυλ με βιεννέζικα στοιχεία. Η όπερα άρχισε να λειτουργεί το 1901 με χωρητικότητα 1.300 άτομα και κατάφερε να κρατηθεί όρθια στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και σε όλες τις μεγάλες αναμετρήσεις που έδωσε στη συνέχεια η Ουκρανία.
Εκεί, όμως, που νιώσαμε έντονη έκπληξη είναι όταν καταλάβαμε ότι το Κίεβο διαθέτει υποδομές ΚΑΙ για τους καλοκαιρινούς μήνες. Ναι, ναι, δεν αστειευόμαστε. Θάλασσα μπορεί να μην έχει, διαθέτει όμως ποταμό. Και τί ποταμό! Τον τρίτο μεγαλύτερο της Ευρώπης μετά τον Βόλγα και τον Δούναβη.
Κάντε, λοιπόν, μια μίνι κρουαζιέρα με τα ποταμόπλοια στον Δνείπερο και καταλήξτε στο Υδροπάρκ, ένα νησί με εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας. Εδώ είδαμε από υποδομές για water sports μέχρι διαμορφωμένες πλαζ με ξαπλώστρες.
Φυσικά, όσοι έχουμε συνηθίσει τα κρυστάλλινα νερά του Αιγαίου και του Ιονίου δύσκολα θα κολυμπούσαμε στα νερά του Δνείπερου. Ωστόσο, αυτό δεν σας εμποδίζει ν’απολαύσετε μια χαλαρή μέρα σ’ένα καταπράσινο νησί, κάνοντας θαλάσσιο ποδήλατο ή γυμναστική με υπαίθρια όργανα, παίζοντας πινγκ – πονγκ ή τένις, paintball και ποδόσφαιρο. Και όταν νιώσετε πείνα, απλά διαλέξτε εστιατόριο.
Μια και το’φερε η κουβέντα, πρέπει να ομολογήσουμε ότι, ακόμη κι εκείνη τη εποχή βρήκαμε έξυπνες ιδέες στον τομέα της διασκέδασης. Όπως εκείνο το εστιατόριο που ήταν ειδικά διαμορφωμένο μέσα σε σπηλιά. Το όνομά του “The cave” – πώς αλλιώς να το έλεγαν – και το design πιστό στο concept της παλαιολιθικής εποχής. Οι σερβιτόροι ντυμένοι ως άνθρωποι των σπηλαίων και το κρέας να σερβίρεται σε πρωτόγονη μορφή. Δηλαδή, να στο φέρνουν ωμό και να το ψήνεις μόνος σου πάνω σε πυρίμαχες πλάκες…
Ή folklore ταβέρνες με σερβιτόρες ντυμένες στα χρώματα και τις στολές της Ουκρανίας να σερβίρουν πιάτα από την παραδοσιακή κουζίνα της χώρας, όπως το κοτόπουλο Κίεβο, τα ζυμαρικά Vareniki και φυσικά τη λαχταριστή σούπα borshch…
Κάπως έτσι στις αρχές του 21ου αιώνα, ξεκλειδώσαμε ένα καλά κρυμμένο τουριστικό θησαυρό που ελπίζουμε να μπορέσουν και πάλι οι επισκέπτες να τον εξερευνήσουν σύντομα…